Η απώλεια βάρους είναι μια από τις πιο συχνές παρενέργειες σε ανθρώπους που έχουν διαγνωστεί με καρκίνο γιατί κάθε αλλαγή βάρους μπορεί να επηρεάσει τη δόση της θεραπείας ή ακόμη και να καθυστερήσει τη χορήγησή της.
Πιο συγκεκριμένα, το 30-80% των ασθενών βιώνουν απώλεια βάρους κάποια στιγμή στην πορεία της νόσου τους, ανάλογα με το σημείο του όγκου καθώς και το στάδιο του καρκίνου και τυχόν μεταστάσεις αυτού με συχνότερη εμφάνιση σε καρκίνους GI, πνεύμονα, head & neck. [3-5]
Πίνακες από τη μελέτη Premio. [5]
Συχνά η απώλεια βάρους προηγείται της διάγνωσης και μπορεί να επιδεινωθεί από τη ναυτία, την αδιαθεσία και την απώλεια της όρεξης κατά τη θεραπεία. Νεότερα επιστημονικά δεδομένα δείχνουν ότι 65% των ασθενών εμφανίζουν απώλεια βάρους άνω του 5% το τελευταίο εξάμηνο πριν την πρώτη επίσκεψη στον ιατρό και τη διάγνωσή τους. [1,4,5,7]
Προσαρμοσμένο από: Μuscaritoli et.al., Oncotarget, 2017, 8(45):79884-79896.
Αξιοσημείωτο είναι επίσης ότι ένα 40% των ογκολογικών ασθενών αναφέρουν ότι έχουν ήδη εγκατεστημένη ανορεξία κατά τη διάγνωση οφειλόμενη μόνο από τις επιδράσεις του καρκίνου. [1,4,5]
Προσαρμοσμένο από: Μuscaritoli et.al., Oncotarget, 2017, 8(45):79884-79896.
Ακόμη και σε υπέρβαρους ασθενείς, που η απώλεια βάρους μπορεί να είναι έως και ευπρόσδεκτη, ο καρκίνος επιδρά αρνητικά στον προστατευτικό, μυϊκό ιστό («άλιπη μυική μάζα»). O μυϊκός ιστός είναι απαραίτητος για να διατηρείται το σώμα δυνατό και η απώλειά του μπορεί εν καιρώ να εξελιχθεί σε καρκινική καχεξία. [7]
Η καρκινική καχεξία είναι ένα πολυπαραγοντικό σύνδρομο που χαρακτηρίζεται από τη συνεχιζόμενη απώλεια μυϊκής μάζας, με ή χωρίς απώλεια λιπώδους μάζας, σε συνδυασμό με έναν μη φυσιολογικό μεταβολισμό και συστημική φλεγμονή. Η καρκινική καχεξία δεν μπορεί να αντιστραφεί πλήρως με τη συμβατική διατροφική υποστήριξη και οδηγεί σε σταδιακή μείωση της λειτουργικότητας. [2]
Ένας συνδυασμός απώλειας βάρους, απώλειας άλιπης μυϊκής μάζας, ελλιπούς φυσικής απόδοσης και συστημικής φλεγμονής μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα μια συνεχόμενη επιδείνωση της συνολικής κατάστασης της υγείας και ευεξίας του ασθενούς. Όλοι αυτοί οι παράγοντες συσχετίζονται ο καθένας με μια δυσχερή πρόγνωση, υψηλότερη επίπτωση τοξικότητας από τη θεραπεία και μετεγχειρητικών επιπλοκών αλλά και χαμηλότερη επιβίωση. [1,6]
Σε προοπτική διεθνή μελέτη 8.160 ασθενών με διάφορους τύπου καρκίνου σταδίου III/IV (σε ποσοστό 89%) με παρακολούθηση των ασθενών προοπτικά έως το θάνατό τους αξιολογήθηκε η προγνωστική αξία του δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ) και της απώλειας βάρους (%WL) σε σχέση με την επιβίωση των ασθενών. [6]
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι δύο διερευνηθείσες παράμετροι είναι ανεξάρτητοι προγνωστικοί παράγοντες επιβίωσης. Δηλαδή, ένας υψηλότερος ΔΜΣ και μια μειωμένη απώλεια βάρους κατά την διάγνωση/έναρξη της θεραπείας σχετίζονται με υψηλότερη επιβίωση του ασθενούς. Πιο συγκεκριμένα, ΔΜΣ<25kg/m2 ή/και απώλεια βάρους (%WL) ≥2,5% σχετίζονται με σημαντικά χαμηλότερη επιβίωση. [6]
Βάσει αυτών των αποτελεσμάτων αναπτύχθηκε ένα πρακτικό σύστημα ταξινόμησης για τους ογκολογικούς ασθενείς που αποτελεί ταυτόχρονα και ένα οδηγό για την έγκαιρη έναρξη της διατροφικής υποστήριξης. [6]
Μέση επιβίωση σε μήνες
Πίνακας 5x5 για ταξινόμηση των ασθενών με σημαντικά διαφορετικούς μέσους χρόνους επιβίωσης.
5 βαθμίδες με βάση στατιστικά σημαντικές διαφορές στη μέση επιβίωση, όπου:
0 > η μεγαλύτερη επιβίωση
4< η μικρότερη επιβίωση
Πίνακες από τη μελέτη του 2015 για την κατηγοριοποίηση της απώλειας βάρους σε ογκολογικούς ασθενείς. [6]
Ο επαγγελματίας υγείας μπορεί να συστήσει σκευάσματα ιατρικής διατροφής στον ογκολογικό ασθενή ώστε να τους προσφέρει μια σωστή διατροφική ισορροπία και να τους υποστηρίζει κατά τη θεραπεία τους. Η ιατρική διατροφή, όπως συστήνεται από τον επαγγελματία υγείας, μπορεί να ληφθεί ανάμεσα στα τακτικά γεύματα ώστε να προσφέρει στον οργανισμό τις παραπάνω «προμήθειες» που θα αποτρέψουν την περαιτέρω απώλεια βάρους.
Arends et al., Clin Nutr, 2017, 36:11-48.
Fearon K et al. Lancet Oncol, 2011;12(5):489-95.
Hebuterne X et al. JPEN, 2014;38:196.
Muscaritoli et al., Crit Rev Oncol Hematol, 2015, 94:251-259.
Μuscaritoli et.al., Oncotarget, 2017, 8(45):79884-7989
Martin et al., Journal of Clinical Oncology, 2015, 33(1):90-99.
Ryan et al. Proc Nutr Soc. 2016;75(2):199-21
