Σύμφωνα με πρόσφατα δεδομένα που έχουν δημοσιευτεί για τον Ελληνικό πληθυσμό, υπολογίζεται πως περίπου το 30% (29.4%1 έως 34%4) των ηλικιωμένων εμφανίζουν υψηλό κίνδυνο υποθρεψίας. Αντίστοιχα υψηλά εμφανίζονται τα ποσοστά της υποθρεψίας στους ηλικωμένους και στις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές χώρες4.
Η υποθρεψία αποτελεί τη μορφή εκείνη της δυσθρεψίας κατά την οποία, σύμφωνα με την ESPEN (European Society for Enteral and Prenteral Nutrition), παρατηρείται «μειωμένη πρόσληψη ή απορρόφηση της τροφής, που με τη σειρά της οδηγεί σε αλλαγή της σύστασης του σώματος (μειωμένη άλιπη μάζα) και της κυτταρικής μάζας με αποτέλεσμα την έκπτωση της φυσικής και γνωστικής λειτουργίας, καθώς και τη μη βέλτιστη έκβαση της νόσου»3.
Διαχείριση της υποθρεψίας στην πρωτοβάθμια περίθαλψη
Παρότι η υποθρεψία αποτελεί ένα πολύ συχνό σύμπτωμα για τους ηλικιωμένους, δεν υπάρχουν ακόμη πολλά επιστημονικά δεδομένα για τους τρόπους παρέμβασης σε επίπεδο πρωτοβάθμιας περίθαλψης5. Ο ρόλος των παθολόγων και γενικών ιατρών, αλλά και των φαρμακοποιών στη χώρα μας είναι καθοριστικός, καθώς οι επαγγελματίες υγείας αποτελούν την πρώτη γραμμή διατροφικής συμβουλευτικής, και όχι μόνο, για τους ηλικιωμένους ασθενείς.
Τα Πόσιμα Θρεπτικά Σκευάσματα (ΠΘΣ) είναι αποτελεσματική λύση για την κάλυψη των διατροφικών ελλείψεων των ασθενών με υποθρεψία, όταν η πρόσληψη μέσω της καθημερινής διατροφής δεν επαρκεί6. Η σύστασή τους αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι των υποστηρικτικών οδηγιών της ESPEN7,8 για τη διατροφική διαχείριση της υποθρεψίας σε ηλικιωμένους ασθενείς.
Διαβάστε περισσότερα για το ρόλο των Πόσιμων θρεπτικών Σκευασμάτων και τη διαχείριση της υποθρεψίας στο παρακάτω άρθρο.
Δυσθρεψία: Πόσα γνωρίζετε για το ρόλο των Πόσιμων Θρεπτικών Σκευασμάτων;
Σήμερα υπάρχουν περισσότεροι ενήλικες άνω των 65 ετών, σε σύγκριση με τα παιδιά κάτω των 5 ετών. Και παρότι η αύξηση στο προσδόκιμο ζωής αποτελεί θετική εξέλιξη, η υγεία φαίνεται πως δεν είναι ταυτόσημη με τη μακροζωία...
Περισσότερα
Η πρώτη μελέτη στην πρωτοβάθμια περίθαλψη
Με αφορμή το κενό στη βιβλιογραφία που αναφέρθηκε νωρίτερα, οι Smith et al.5 έτρεξαν την πρώτη μεγάλης κλίμακας προοπτική, διπλή, τυχαιοποιημένη μελέτη παρατήρησης σε ηλικιωμένους ασθενείς στο Ηνωμένο Βασίλειο.
- Ο πληθυσμός: Ασθενείς >50 ετών, με μέτριο ή υψηλό κίνδυνο υποθρεψίας, οι οποίοι είχαν προσέλθει σε ιατρεία πρωτοβάθμιας περίθαλψης. Συνολικά συμμετείχαν 308 ασθενείς.
- Ομάδα ελέγχου, Διατροφική Συμβουλευτική (ΔΣ): Έλαβαν προφορικές οδηγίες από διαιτολόγο δια ζώσης για την ενίσχυση της διατροφής τους (Ν=154).
- Ομάδα παρέμβασης, Διατροφική Συμβουλευτική και Πόσιμα Θρεπτικά Σκευάσματα (ΔΣ+ΠΘΣ): Έλαβαν τις ίδιες διατροφικές οδηγίες με την ομάδα ελέγχου και σύσταση για κατανάλωση κατά βούληση (ad libitum) ΠΘΣ (125mL, 300kcal, 12–18g πρωτεΐνη, Fortimel Compact, Nutricia ή 200mL, 300kcal, 8g πρωτεΐνη, Fortimel Jucy, Nutricia) (Ν=154).
- Διάρκεια παρακολούθησης: 12 εβδομάδες
- Πρωταρχικό καταληκτικό σημείο: Αξιολόγηση της ποιότητας ζωής των ασθενών (Euroqol EQ-5D-5L, Euroqol Visual Analogue Scale, EQ VAS)
- Δευτερεύοντα καταληκτικά σημεία: Αξιοποίηση πόρων υγειονομικής περίθαλψης και σχετικά κόστη, διατροφική πρόσληψη, σωματικό βάρος, συμμόρφωση με παρέμβαση, υποκειμενική αξιολόγηση ικανοποίησης.
Ποιότητα Ζωής
Με βάση τις κλίμακες αξιολόγησης της ποιότητας ζωής των ασθενών και οι 2 ομάδες εμφάνισαν σημαντική βελτίωση στα σχετικά σκορ στο τέλος των 12 εβδομάδων σε σύγκριση με την αρχή της μελέτης. Όμως για τον δείκτη EQ-5D-5L η αύξηση στο σκορ εμφανίζεται στατιστικώς σημαντική μόνο στην ΔΣ+ΠΘΣ ομάδα (αύξηση 0.022 ± 0.008; p = 0.009; Per Protocol ανάλυση). Επιπλέον, όταν μετά από 12 εβδομάδες οι ασθενείς ρωτήθηκαν εάν «η παρέμβαση έκανε κάποια διαφορά για εσάς;» το 75% της ομάδας ΔΣ+ΠΘΣ απάντησε θετικά, και το 61% αντίστοιχα στην ομάδα ΔΣ (OR 2.256; 95% CI 1.218–4.176; p = 0.011; Intention to Treat ανάλυση).
Διατροφική Πρόσληψη
Μετά από 12 εβδομάδες, η συνολική πρόσληψη πρωτεΐνης και ενέργειας ήταν σημαντικά υψηλότερη στην ομάδα ΔΣ+ΠΘΣ σε σύγκριση με την ομάδα ΔΣ (+401kcal; +15g πρωτεΐνη; p < 0.001; Intention to Treat ανάλυση). Στο σημείο αυτό είναι σημαντικό να σημειωθεί πως δεν υπήρχαν στατιστικώς σημαντικές διαφορές μεταξύ των 2 ομάδων σε ό,τι αφορά την ενεργειακή ή πρωτεϊνική πρόσληψη από την καθημερινή διατροφή (1820± 41 kcal/ημέρα, 68 ±1.6 g πρωτεΐνη/ ημέρα ΔΣ+ΠΘΣ vs.1848±43 kcal/ημέρα, 71±1.7g πρωτεΐνη/ημέρα ΔΣ, mean±SE; p > 0.05). (Γράφημα 1)
Σωματικό Βάρος και Κίνδυνος Υποθρεψίας
Το σωματικό βάρος των συμμετεχόντων παρουσίασε στατιστικώς σημαντική αύξηση στο τέλος της μελέτης στην ομάδα παρέμβασης (+1,5kg), όχι όμως και στην ομάδα ελέγχου (+0,4kg). Κατά συνέπεια μετά από 12 εβδομάδες το ποσοστό των ασθενών των οποίων ο κίνδυνος υποθρεψίας μειώθηκε ήταν μεγαλύτερο στην ομάδα ΔΣ+ΠΘΣ (55%), σε σύγκριση με την ομάδα ΔΣ (37%) (p=0.021).
Αξιοποίηση Πόρων Υγειονομικής Περίθαλψης
Οι ερευνητές μελέτησαν πληθώρα διαφορετικών παραμέτρων για την αξιολόγηση της χρήσης των πόρων υγειονομικής περίθαλψης και στην πλειοψηφία αυτών αποτυπώνεται σημαντική βελτίωση και στις δύο ομάδες. Η παρατήρηση αυτή αναδεικνύει τον πολύ σημαντικό ρόλο της διατροφικής συμβουλευτικής και παρέμβασης, στην υγεία των ηλικιωμένων ασθενών.
Άξια αναφοράς είναι η διαφορά μεταξύ των 2 γκρουπ αναφορικά με των αριθμό των επισκέψεων σε επαγγελματίες υγείας, η οποία εμφανίζεται μειωμένη στην ομάδα παρέμβασης (5.1 ± 0.7 vs 7.7 ± 1.0; p = 0.010, Intention to Treat ανάλυση).
Συνοψίζοντας η χρήση ΠΘΣ, σε συνδυασμό με διατροφική συμβουλευτική:
- Βελτιώνει την ποιότητα ζωής των ηλικιωμένων ασθνεών
- βελτιώνει τη διατροφική κάλυψη
- αυξάνει το σωματικό βάρος
- περιορίζει τον κίνδυνο υποθρεψίας
μειώνει και την αξιοποίηση των πόρων υγειονομικής περίθαλψης
Κατεβάστε τη δημοσίευση στον παρακάτω σύνδεσμο.
Τo παρόν απευθύνεται αποκλειστικά σε Επαγγελματίες Υγείας. Τα θρεπτικά σκευάσματα της σειράς Fortimel αποτελούν Τρόφιμα για Ειδικούς Ιατρικούς Σκοπούς για την διαιτητική διαχείριση της δυσθρεψίας(υποθρεψίας) οφειλόμενης σε ασθένεια και θα πρέπει να χορηγούνται υπό ιατρική επίβλεψη.(Προϊόντα γνωστοποιημένα στον ΕΟΦ. Δεν υπόκεινται σε διαδικασία αδειοδότησης)
- Katsas K et al. Malnutrition in older adults: Correlations with social, diet-related, and neuropsychological factors. Nutrition. 2020;71:110640. doi:10.1016/j.nut.2019.110640
- Vassilakou, et al. (2022). Assessment of the nutritional status of elderly people attending the Open Care Centers in the Municipality of Keratsini-Drapetsona, and correlation with socioeconomic status and health indicators. Archives of Hellenic Medicine. 39. 72-81.
- Cederholm T et al. ESPEN guidelines on definitions and terminology of clinical nutrition. Clin Nutr. 2017 Feb;36(1):49-64.
- MNI MNI – Medical Nutrition Industry – com
- Smith TR, et al. Ready-Made Oral Nutritional Supplements Improve Nutritional Outcomes and Reduce Health Care Use – A RandomisedTrial in Older Malnourished People in Primary Care. Nutrients 2020;12:517
- Mckeever, et al. J Aging Res Clin Pract. 2019;8:7-14.
- Volkert D. et al ESPEN guideline on clinical nutrition and hydration in geriatrics. Clin. Nutr. 2019, 38, 10–47
- Volkert D et al. ESPEN practical guideline: Clinical nutrition and hydration in geriatrics. Clin Nutr. 2022 Apr;41(4):958-989.
