Η επίπτωση της δυσθρεψίας σε ογκολογικούς ασθενείς ποικίλει από 30 έως 80%. [1] Η καχεξία είναι ένα πολυπαραγοντικό σύνδρομο που χαρακτηρίζεται από τη συνεχιζόμενη απώλεια άλιπης μυικής μάζας με αρνητικό ισοζύγιο πρωτεΐνης και ενέργειας που προκύπτει από τη μειωμένη πρόσληψη τροφής σε συνδυασμό με έναν μη φυσιολογικό μεταβολισμό και συστηματική φλεγμονή. [2]
Το χαρακτηριστικό της καρκινικής καχεξίας με τη μεγαλύτερη κλινική σημαντικότητα είναι η απώλεια μυικού ιστού (σαρκοπενία), καθώς συνδέεται με κόπωση, επιβαρυμένη φυσική λειτουργία, μειωμένη αντοχή στη θεραπεία, επιβαρυμένη ποιότητα ζωής και μειωμένη επιβίωση. Η σαρκοπενία αφορά το 20-70% των ασθενών, ανάλογα με τον τύπο του καρκίνου. [1]
Η δυσθρεψία και η καχεξία που συνδέεται με την απώλεια βάρους στους ογκολογικούς ασθενείς θεωρείται πως προκαλείται από το συνδυασμό της ελλιπούς διατροφής, της φλεγμονής και του καταβολισμού που συνδέεται με τον καρκίνο. [3]
Οι ογκολογικοί ασθενείς βιώνουν διάφορα προβλήματα διατροφής εξαιτίας των μεταβολικών αλλαγών και της ανεπαρκούς πρόσληψης θρεπτικών ουσιών που προκαλείται από τη μειωμένη όρεξη, τον πρόωρο κορεσμό, τις διαφοροποιήσεις στη γεύση και την όσφρηση και/ή τα προβλήματα κατάποσης (δυσφαγία). Ο πόνος, η κόπωση και τα ψυχολογικά προβλήματα μπορούν επίσης να επηρεάσουν άμεσα τη διατροφική πρόσληψη. [4]
Ένας συνδυασμός απώλειας βάρους, απώλειας άλιπης μυικής μάζας/μυικής μάζας, ελλιπούς φυσικής απόδοσης και συστηματικής φλεγμονής μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα μια συνεχόμενη επιδείνωση της συνολικής κατάστασης της υγείας και ευεξίας του ασθενή. Όλοι αυτοί οι παράγοντες συσχετίζονται ο καθένας με μια αρνητική πρόγνωση, υψηλότερη επίπτωση τοξικότητας από τη θεραπεία και μετεγχειρητικές επιπλοκές. [4]
Αιτίες διατροφικών ανεπαρκειών στον καρκίνο [5]
Οι διεθνείς οδηγίες για τη διατροφική παρέμβαση έχουν πρόσφατα αναθεωρηθεί και δημοσιευτεί. Οι οδηγίες του ευρωπαϊκού φορέα European Society for Clinical Nutrition and Metabolism (ESPEN) για τη διατροφή σε ογκολογικούς ασθενείς υπογραμμίζει πως η σίτιση και οι μεταβολικές παρεμβάσεις θα πρέπει να στοχεύουν σε: [5]
1 Διατήρηση ή βελτίωσης της πρόσληψης τροφής και περιορισμό μεταβολικών διαταραχών
2 Διατήρηση της σκελετικής μάζας και της φυσικής απόδοσης
3 Μείωση του κινδύνου περιορισμού ή διακοπής των σχεδιασμένων αντικαρκινικών θεραπειών
4 Βελτίωση της ποιότητας ζωής
[1] Ryan et al. Proc Nutr Soc. 2016;75(2):199-211.
[2] Fearon K, et al. Lancet Oncol 2011; 12: 489.
[3] Fearon KC. Eur J Cancer 2008; 44: 1124.
[4] Arends J, et al. 2016 ESPEN guidelines on nutrition in cancer patients. Clin Nutr, 2016.
[5] Grober U, et al. Nutrients. 2016;8(3):163.
