Κατά μέσο όρο ο επιπολασμός της υποθρεψίας στους ογκολογικούς ασθενείς κυμαίνεται από 20% έως και πάνω από 65%, ανάλογα με τον τύπο και το στάδιο της νόσου, αλλά και τα δημογραφικά στοιχεία των ασθενών (ηλικία, φύλλο και φυλή)1. Τα αίτια της υποθρεψίας στους ογκολογικούς ασθενείς είναι πολυπαραγοντικά και πολύπλοκα. Η μειωμένη πρόσληψη τροφής και οι μεταβολικές αλλοιώσεις που αποδίδονται τόσο στην παθοφυσιολογία της νόσου, όσο και την ίδια τη θεραπεία2 είναι οι βασικοί παράγοντες που συμβάλλουν στην εξέλιξη αυτής.
Η απώλεια μυϊκής μάζας θεωρείται σημαντικό κομμάτι της μείωσης του βάρους που συχνά εμφανίζουν οι ογκολογικοί ασθενείς, ως αποτέλεσμα της συστημικής φλεγμονής3. Τα νούμερα αναδεικνύουν πως το ποσοστό των ασθενών με σαρκοπενία (χαμηλά επίπεδα μυϊκής μάζας) αγγίζει το 38% με 70%3.
Παρότι αναγνωρισμένο σύμπτωμα οφειλόμενο σε ασθένεια η υποθρεψία στους ογκολογικούς ασθενείς υποδιαγιγνώσκεται και συχνά η διατροφική διαχείριση δεν αποτελεί προτεραιότητα4,5. Ως αποτέλεσμα αυτού παρατηρούνται ένα σύνολο από αρνητικές επιπτώσεις για το ίδιον τον ασθενή (υποβάθμιση ποιότητας ζωής6,7, αδύναμο ανοσοποιητικό8, αυξημένη δοσοπεριοριστική τοξικότητα στη θεραπεία9, υψηλά ποσοστά θνησιμότητας10,11), ενώ ως λογική απόρροια επιβαρύνεται σημαντικά και το σύστημα υγείας της εκάστοτε χώρας.
Ο ρόλος της διατροφής στη διαχείριση της υποθρεψίας
Οι εκτιμήσεις των ειδικών αναφέρουν ότι μέχρι και 20% των θανάτων των ογκολογικών ασθενών αποδίδονται στην υποθρεψία, και όχι την ίδια τη νόσο12. Παρά το εντυπωσιακό αυτό ποσοστό, μόνο το 40% με 60% των ασθενών με ρίσκο υποθρεψίας λαμβάνουν διατροφική υποστήριξη13,14.
Σύμφωνα με τις πρόσφατες κατευθυντήριες οδηγίες του ESMO (European Society for Medical Oncology) για τη διαχείριση της καρκινικής καχεξίας, προτείνεται μεταξύ άλλων η αυξημένη πρόσληψη ενέργειας και πρωτεΐνης στους ασθενείς αυτούς15:
- Ενέργεια: 15-30kcal/kg/ημέρα
- Πρωτεΐνη: 1,2-2g πρωτεΐνης/kg/ημέρα
Διαβάστε αναλυτικά τις κατευθυντήριες οδηγίες του ESMO στο παρακάτω άρθρο.
ESMO: H ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΩΣ ΑΝΑΠΟΣΠΑΣΤΟ ΚΟΜΜΑΤΙ ΤΗΣ ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ
Η διατροφική υποστήριξη είναι σημαντική για τους ασθενείς καθώς έχουν να διαχειριστούν το στρες της αντικαρκινικής θεραπείας. Ακόμη γνωρίζουμε πως η διατήρηση της σωματικής σύστασης επιδρά τόσο στην κλινική έκβαση, όσο και στην ποιότητα ζωής των ασθενών. ...
Περισσότερα
Η διατροφική διαχείριση και τα πόσιμα θρεπτικά σκευάσματα για ειδικούς ιατρικούς σκοπούς ενδέχεται να συμβάλλουν στην αποκατάσταση των ογκολογικών ασθενών με πολλούς τρόπους, οι οποίοι συνοψίζονται στην εικόνα που ακολουθεί.
Fortimel: Επιστημονικά δεδομένα αναδεικνύουν το ρόλο τους στη διαχείριση της υποθρεψίας σε ογκολογικούς ασθενείς
Στη Nutricia πιστεύουμε πως η διατροφή μπορεί να κάνει τη διαφορά στην υγεία των ογκολογικών ασθενών. Για το λόγο αυτό επενδύουμε διαρκώς στην ανάπτυξη καινοτόμων διατροφικών λύσεων, και στην έρευνα για την αποτελεσματικότητα των προϊόντων μας.
Στις παρακάτω παραγράφους ακολουθεί μία σύνοψη των βασικότερων αποτελεσμάτων μελετών παρέμβασης με τα προϊόντα της σειράς Fortimel, σε ογκολογικούς ασθενείς με διαφορετικούς τύπους καρκίνου.
Δεδομένα σε ασθενείς με καρκίνο του μαστού σε χημειοθεραπεία
Στη μελέτη των Grupińska et al.16, συμμετείχαν γυναίκες μετά από χειρουργείο του μαστού, οι οποίες θα λάμβαναν περαιτέρω χημειοθεραπεία. Οι συμμετέχουσες χωρίστηκαν σε δύο ομάδες, με την ομάδα ελέγχου να μη λαμβάνει κάποιο Πόσιμο Θρεπτικό Σκεύασμα (ΠΘΣ) και την ομάδα παρέμβασης να λαμβάνει Fortimel Compact Protein (300kcal, 18g πρωτεΐνη, 125 mL), δύο φορές ημερησίως. Η μελέτη είχε διάρκεια 6 εβδομάδες.
Σε σύγκριση με 6 εβδομάδες πριν την έναρξη της χημειοθεραπείας ασθενείς στην ομάδα παρέμβασης με Fortimel Compact Protein παρουσίασαν αυξημένη άλιπη μάζα σώματος (FFM πριν: 47.56kg ± 5.51, μετά: 48.72kg ± 5.96, p= 0.0015), καθώς και δείκτη άλιπης μάζας σώματος (FFMI πριν: 17.71kg/m2 ± 2.21, μετά: 18.14kg/m2 ± 2.36, p= 0.0012). H ομάδα ελέγχου δεν εμφάνισε αντίστοιχη θετική συσχέτιση, αντιθέτως φαίνεται πως οι συμμετέχουσες σε αυτή αύξησαν το σωματικό τους λίπος κατά τη διάρκεια της μελέτης. Θετική ήταν η επίδραση του ΠΘΣ και σε βιοχημικές παραμέτρους της ομάδας παρέμβασης όπως η αλβουμίνη, η οποία παρέμεινε αμετάβλητη πριν και μετά την παρέμβαση (4.51g/dL).
Μελέτη σε ασθενείς με καρκίνο στο γαστρεντερικό
Σε μελέτη παρέμβασης των Garcia et al.17, αξιολογήθηκε η διατροφική κατάσταση 55 ασθενών που είχαν ήδη ολοκληρώσει κάποιο χειρουργείο για καρκίνο στο γαστρεντερικό χωρίς να λάβουν διατροφική παρέμβαση (ομάδα ελέγχου), σε σύγκριση με εκείνη 30 ασθενών οι οποίοι είχε προγραμματισθεί να κάνουν κάποια αντίστοιχη επέμβαση το επόμενο διάστημα (ομάδα παρέμβασης). Η ομάδα παρέμβασης έλαβε για 15 ημέρες προεγχειρητικά Fortimel Compact Protein (300kcal, 18g πρωτεΐνη, 125 mL) ή Diasip εάν ήταν διαβητικοί (208kcal, 9,8g πρωτεΐνη, 200mL), δύο φορές ημερησίως.
Τα αποτελέσματα της μελέτης έδειξαν πως ασθενείς στην ομάδα παρέμβασης εμφάνισαν λιγότερες επιπλοκές μετεγχειρητικά, σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου (26.7% vs 60%, p= 0.003). Επιπλέον, η διάρκεια παραμονής στο νοσοκομείο για την ομάδα που έλαβε Fortimel ή Diasip ήταν μειωμένη, απέναντι στην ομάδα που δεν έλαβε διατροφική υποστήριξη (6,5 vs 8 ημέρες, p= 0.020).
Δεδομένα σε ασθενείς με καρκίνο των ωοθηκών και του γαστρεντερικού
Σε μία παλαιότερη μελέτη από το 2015 των Kabata et al.18, μελετήθηκαν οι μετεγχειρητικές επιπλοκές σε δύο ομάδες ασθενών με καρκίνο στο γαστρεντερικό (στομάχου, παχέως εντέρου, οισαφάγου) ή στις ωοθήκες. Η ομάδα παρέμβασης έλαβε Fortimel Compact Protein (300kcal, 18g πρωτεΐνη, 125 mL), δύο φορές ημερησίως για 15 ημέρες πριν την επέμβαση. Η ομάδα ελέγχου συνέχισε να ακολουθεί τη συνηθισμένη δίαιτά της. Οι ασθενείς παρακολουθήθηκαν μέχρι και 30 ημέρες μετά την επέμβαση για τυχόν επιπλοκές.
Τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά καθώς ο συνολικός αριθμός επιπλοκών ήταν σημαντικά υψηλότερος στην ομάδα ελέγχου (17 vs 8; p=0.04). Οι διαφορές αυτές ήταν εξίσου διακριτές όταν οι επιπλοκές αξιολογήθηκαν με βάση το βαθμό σοβαρότητας. Και πάλι η ομάδα ελέγχου εμφάνισε περισσότερες ήπιες (6 vs 3; p=0.036), αλλά και σοβαρές επιπλοκές (11 vs 5; P<0.001).
Όσο ο ρόλος της διατροφής και των πόσιμων θρεπτικών σκευασμάτων στην υγεία του ογκολογικού ασθενούς και στην ποιότητα ζωής αναγνωρίζεται από την επιστημονική κοινότητα, περισσότερες παρεμβατικές μελέτες αναμένεται να δημοσιευθούν. Στο άρθρο που ακολουθεί μπορείτε να κατεβάσετε το infographic της Nutricia για την αξία της διατροφικής παρέμβασης στη διαδρομή του ασθενούς με καρκίνο.
INFOGRAPHIC: H ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΤΟΥ ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΟΥ ΑΣΘΕΝΗ
Υπολογίζεται πως μέχρι και το 65% των ογκολογικών ασθενών αντιμετωπίζουν απώλεια βάρους ήδη από την πρώτη σχετική επίσκεψη στο γιατρό, η οποία κυμαίνεται από 1 έως 10kg...
Περισσότερα
Τo παρόν απευθύνεται αποκλειστικά σε Επαγγελματίες Υγείας. Τα θρεπτικά σκευάσματα της σειράς Fortimel αποτελούν Τρόφιμα για Ειδικούς Ιατρικούς Σκοπούς για την διαιτητική διαχείριση της δυσθρεψίας(υποθρεψίας) οφειλόμενης σε ασθένεια και θα πρέπει να χορηγούνται υπό ιατρική επίβλεψη.(Προϊόντα γνωστοποιημένα στον ΕΟΦ. Δεν υπόκεινται σε διαδικασία αδειοδότησης)
- Hebuterne et. al. JPEN 2014 38(2): 196-204.
- Marin Caro et al. Clin Nutr 2007, 26(3):289-301.
- Ryan et al. Nutrition 2019 , 67-68:110539.
- Fearon K et al. Nat Rev Clin Oncol. 2013;10(2): 90-99.
- Schcolnik-Cabrera A et al., Am J Cancer Res. 2017;7(5):1107-1135
- De Oliveira et al. Support Care Cancer 2020, 28(1):4971-4978
- Daly et al. Cancer 2020 , 126 (12), 2872-82;
- Schneider, et al. Brit J Nutr 2004, 92: 105-11.
- Daly et al. Proc Nutri Soc 2016, 77(2):1335-151
- Zhang et al. J Geriatr Oncol 2019, 10 (6), 874-883
- Zhang et al. Clin Nutr 2021, 40(6):4225-4233
- Argiles et al. Nat Rev Cancer 2014, 14(11):754-62;
- Li et al. Asia Pac J Clin Nutr 2018, 27(6):1216-1224;
- Ping et al. ESPEN Congress [oral presentation 2020]
- Arends J et al. ESMO Open. 2021 Jun;6(3):100092.
- Grupińska, J et al. Nutrients 2021, 13, 3549.
- Garcia et al. 2019 Nutrition and Cancer, 72(5):801-807
- Kabata et al. 2014 Supportive Care in Cancer; 23, 365-370
- Bargetzi et al.Annals of Oncology. 2021; 8, P1025-1033
- Van der Schueren et al. Ann Oncol. 2018; 29(5):1141-1153
- Blackwood et al. Supportive Care Cancer. 2020; 28(4):1877-1889
- Cao et al. Dis Esophagus [Epub ahead of print, 10.1093/dote/doab028] 2021
- Gonzalez-Rodriguez et al. Eur J Clin Nutr 2021, 75(5):748-753
- Kono et al. Head Neck 2021, 43(2):514-519; 3. Huang et al. Oral Oncology 2020, 111:105025.
- Meng et al. Clin Nutr 2021;40(1):40-46
- Tan et al. Clin Nutr 2021;40(1):47-53
- Cereda et al. Radiother Ocnol 2018, 126(1):81-88.
- Deftereos et al. Nutrients 2021; 13(9),3205
- Mullin et al. J Academy Nutrition and Dietetics 2019; 119(7):1168-1175
- Manasek et al. Kin Onkol 2016; 29(5):351-357
- Pimiento et al. J Gastrointest Oncol 2021; 12(2):864-87
- Martin et al. Cost Eff Resour Alloc 2021; 19(1):35
- Nguyen et al. Cancer Medicine 2021; 10(5), 1668-1680
- Meng et al. Clin Nutr 2021;40(1):40-46.
- Kaegi-Braun et al. Frontiers in Nutrition 2020; 7:603370
- Van der Werf et al. Clinical Nutr 2020, 39(10):3005-3013.
- Pedrazzoli et al. Healthcare (Basel) 2020; 8(2):125
- Bargetzi et al. Frontier in Nutrition 2021, 7, 244
