Άρθρο

Υγεία εντερικού μικροβιώματος και αλλεργίες

Τίτλος: Υγεία εντερικού μικροβιώματος και αλλεργίες

Δημοσιεύτηκε: 8 Φεβρουαρίου, 2021

Yγεία του εντέρου και παράγοντες που την επηρεάζουν

Γίνεται όλο και περισσότερο σαφές ότι το έντερο παίζει κεντρικό ρόλο στη συνολική μας υγεία. Και πιο συγκεκριμένα, αποδεικνύεται πολύ σημαντικό το σύνθετο σύστημα των μικροοργανισμών που ζουν μέσα στο έντερο, γνωστό ως εντερικό μικροβίωμα.

Μικροβίωμα του εντέρου: Ένας ζωτικός ρόλος στο ανοσοποιητικό σύστημα

Το μικροβίωμα του εντέρου αποτελείται από περισσότερα από 35.000 ειδών βακτηρίων, συν εκατομμύρια άλλων μικροοργανισμών όπως ιούς, μύκητες, αρχαία και πρωτόζωα[1]. Αυτή η άκρως ποικίλη κοινότητα συνυπάρχει, κατά το μεγαλύτερο ποσοστό, σε αρμονία με τον ξενιστή της, και μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο που λειτουργεί ο οργανισμός του[1].
Ένα υγιές, ισορροπημένο μικροβίωμα του εντέρου βοηθά το ανοσοποιητικό σύστημα να αμύνεται ενάντια σε παθογόνα, ενώ ταυτόχρονα να ανέχεται τις κατά τ’ άλλα αβλαβείς ουσίες [2,3], όπως τη γύρη και τις πρωτεΐνες του γάλακτος (οδηγώντας σε καθόλου ή σε λιγότερες σοβαρές αλλεργικές αντιδράσεις). Αντίθετα, ένα μη ισορροπημένο μικροβίωμα εντέρου, κατάσταση που αποκαλείται «δυσβίωση» του εντερικού μικροβιώματος, σχετίζεται με αλλεργίες και νοσήματα όπως άσθμα, φλεγμονώδεις διαταραχές του εντέρου, έκζεμα και διαβήτη [4,5].
Σήμερα υπάρχουν όλο και περισσότερα δεδομένα που υποδεικνύουν ότι η δυσβίωση του μικροβιώματος του εντέρου στο ξεκίνημα της ζωής σχετίζεται στενά με την ανάπτυξη τροφικών αλλεργιών, ανάμεσά τους και η αλλεργία στο αγελαδινό γάλα (ΑΓΑ). [6,7] Συγκριτικά με τα υγιή μωρά, τα βρέφη με ΑΓΑ διαθέτουν μη ισορροπημένο μικροβίωμα του εντέρου με χαμηλότερα επίπεδα βακτηρίων bifidobacterial [7].

Παρότι παραμένει ασαφές το πώς ακριβώς η δυσβίωση του μικροβιώματος του εντέρου οδηγεί σε τροφικές αλλεργίες, μελέτες υποδεικνύουν ότι το μικροβίωμα του εντέρου επηρεάζει το ανοσοποιητικό σύστημα αλλάζοντας το μεταβολισμό του οργανισμού και την αντίδραση του ανοσοποιητικού. [1,4] Είναι, έτσι, πιθανό τα βρέφη με ΑΓΑ, τα οποία είναι πιο επιρρεπή σε λοιμώξεις [8], να χρειάζονται όχι μόνο αποτελεσματική αντιμετώπιση των αλλεργικών συμπτωμάτων τους αλλά και έναν τρόπο επανεξισορρόπησης της δυσβίωσης του εντερικού τους μικροβιώματος, η οποία θα μπορούσε να σχετίζεται με λιγότερο αποτελεσματική λειτουργία του ανοσοποιητικού τους συστήματος.

Το ξεκίνημα της ζωής: μια ζωτικής σημασίας περίοδος για την ανάπτυξη του μικροβιώματος του εντέρου

Οι πρώτες 1000 ημέρες της ζωής αντιπροσωπεύουν μία σημαντική ευκαιρία για την ανάπτυξη ενός υγιούς μικροβιώματος του εντέρου [9]. Το μικροβίωμα του εντέρου ενός μωρού αλλάζει με τον καιρό και ωριμάζει πλήρως περίπου στην ηλικία των τριών ετών. [10-12] Όταν, σε αυτή την σημαντική χρονική περίοδο, διαταράσσεται η ευαίσθητη ισορροπία του εντέρου, ενδέχεται να αυξηθεί ο κίνδυνος για νοσήματα, όχι μόνο κατά τη βρεφική ηλικία αλλά και αργότερα στη ζωή [9].

Διατροφή στην αρχή της ζωής και υγιές εντερικό μικροβίωμα

Το μητρικό γάλα είναι η καλύτερη δυνατή τροφή για τα βρέφη, όχι μόνο επειδή περιέχει όλα τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζονται για υγιή σωματική και διανοητική ανάπτυξη, αλλά και χάρη στην ιδιότητά του να διαμορφώνει την ανάπτυξη ενός υγιούς εντερικού μικροβιώματος. Αυτό συμβαίνει μέσω της μεταφοράς στον οργανισμό του μωρού ωφέλιμων βακτηρίων (π.χ. Bifidobacterium), καθώς και μιας μορφής υδατανθράκων, που ονομάζονται ολιγοσακχαρίτες, οι οποίοι ενθαρρύνουν την ανάπτυξη των ωφέλιμων βακτηρίων [19-20]. Συγκριτικά με τα βρέφη που τρέφονται με φόρμουλα, στο εντερικό μικροβίωμα των θηλαζόντων βρεφών τείνουν να επικρατούν τα Bifidobacteria. [9]

Όταν ένα μωρό δεν μπορεί να τραφεί αποκλειστικά με μητρικό γάλα, η επιλογή μιας φόρμουλας που είναι σχεδιασμένη ώστε να υποστηρίζει το μικροβίωμα του εντέρου μπορεί να βοηθήσει στην ανάπτυξη ενός ισορροπημένου μικροβιώματος και έτσι να συμβάλει στη συνολική τους υγεία, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα. [19-22]

Πηγές

Jandhyala SM et al. World J Gastroenterol. 2015: 21(29); 8787–803.
Azad M, et al. Clin Exp Allergy 2015;45:632–43.
Kirjavainen P, et al. Gut 2002;51:51–5.
Valdes AM et al. BMJ 2018; 361: k2179.
Frati F et al. Int. J. Mol. Sci. 2019: 20; 123–34.
Lee et al. Clin Mol Allergy 2020: 18; 5–15.
Dong P et al. Saudi J Biol Sci. 2018: 25; 875–80.
Woicka-Kolejwa et al. 2016 (independent study)
Robertson RC et al. Trends Microbiol. 2019; 27(2): 131–47.
Wopereis H, et al. Pediatr Allergy Immunol, 2014;25:428-38
Scholtens PA, et al. Annu Rev Food Sci Technol, 2012;2:425-47
Arrieta MC, et al. Front Immunol, 2014;5:427
Neu J, et al. Clin Perinatol, 2011 ;38(2) :321-31
Ahmadizar F, et al. Pediatr Allergy Immunol, 2017;28(5):430-7
Patel MM, et al. Environ Res, 2011;111(8):1222-29
Ryan PH, et al. J Allergy Clin Immunol, 2005;116(2):279-84
Ryan PH, et al. Am J Respir Crit Care Med, 2009;180(11):1068-75
Berni Canani R, et al. Front Immunol, 2019 ;10 :191
Walker WA, et al. Pediatr Res. 2015; 77(1–2): 220–8.
Bergmann H, et al. British J Nutr. 2014; 112: 1119–28.
Hunt KM, et al. PLoS One 2011; 6(6): e21313.
Chua M, et al. JPGN 2017; 65: 102–6.
Burks A, et al. Pediatr Allergy Immunol, 2015 ;26(4) :316-22
Fox AT, et al. Clin Transl Allergy, 2019 ;9 :5.
Presto 2020
Moro G, et al. J Pediatr Gastroenertol Nutr. 2002; 34:291-5
Cuello-Garcia et al. World Allergy Organ J, 2016;9:1017
Van der Aa LB, et al. Allergy, 2011; 66: 170-7
Schouten B, et al. J Nutr. 2009; 139: 1398-403.
Data on file (placeholder)
Candy D, et al. Pediatri Res, 2018;83(3): 677-86
Chatchatee P, et al. EAACI Media Library 2019, available at http://webcast.eaaci.cyim.com/mediatheque/media.aspx?mediaId=79370&channel=8518
Harvey BM, et al. Pediatr Res, 2014 ;75(2): 343-51